YUSUF ERADAM
Şair, yazar, çevirmen, fotoğraf sanatçısı, besteci, editör, tiyatro eleştirmeni.
KONSERVATUVAR TİYATRO VE HAYAT BİLGİSİ DERSİ EĞİTMENİ
1954 Niğde, Bor'da Ekmekçiler sülalesinden kundura ustası Nurettin ile Sarrafların kızı Necibe’den, dört kızdan sonra, tekne kazıntısı olarak ve bir evliya müjdesinden sonra dünyaya geldi (Necibeee, bu sefer erkek geliyor, büyük adam olacak, adını Yusuf kooy!”)
Hayat ya da kozmik ironisi. Sarrafın kızının çeyizinden tek bir altın bile çıkmamıştı ama Nurettin usta nihayet başı dik yürüyecekti. Cumhuriyet (Bor) ilkokulundaki öğretmeninden “Neden?” sorusunu hep sormayı öğrendikten sonra Ankara’ya göçtüler ve Demirlibahçe (Ankara, 1965) ilkokulunda ve Darüşşafaka Lisesi’nde (İstanbul, 1965-1973) hep ama hep birinci sırada, niyeyse herkesten önde oturarak öğrenim gördü. (Annesi onu okula bırakıp giderken çocuk kolları ile çam ağacına sarıldığı için ilk sergisini çakı ile ağaç kabuklarından hayvanlar yaparak ortaokulda açtı, ikinci sergisini de çizim ve resim olarak lisede açtı. Denklik ilkesini o yaşlarda benimsemiş olmalı çünkü İngilizce Hazırlık ve ortaokul yıllarında Türk Halk Müziği korosunda solist olarak İstanbul’un kız okullarında dolaştırıldı. Lisede Maydanozlar Grubu’nda tef çalıp solist olarak İngilizce şarkı söyledi: My Lady D’Arbanville… 11 yaşındayken İngilizceyi çok sevdi ve İngilizce öğretmeni olmaya karar verdi. Birinci Boğaz Köprüsü açılırken üniversite için ailesi yanına Ankara’ya döndü ve ailesine “Siyasal Bilgiler’e puanım tutmuyor” diye yalan söyleyip Hacettepe Üniversitesi’nin İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kesin kayıt yaptırdı ve aynı anda da Fransızca öğrenmeye başladı. Ankara’daki Fransız Kültür Merkezi’ndeki temel kursları da bitirdi ve Hacettepe’de İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden Lisans (1977) Yüksek Lisans (1979) ve Çağdaş İngiliz Tiyatrosu alanındaki doktorasından (1986) sonra da Edinburgh Üniversitesi’ne bağlı Moray House College of Education’dan (İskoçya, 1988-1989) TESOL konusunda ikinci yüksek lisansını aldı. İngiliz Kültür Derneği ve Hacettepe Üniversitesi’nde Temel İngilizce öğretmenliği de yaptı. Mülakatta “Ama yeni mezunsunuz, hiç deneyiminiz yok” diyen Türk müdireye İngilizce olarak “Bir yerde başlamam lazım, yoksa nasıl deneyim edineceğim” deyince İngiliz jüri üyesini güldürdü ve işe alındı. Yıllar sonra, University of Nevada Las Vegas’ta (UNLV, 1994) ve Saginaw Valley State University’de (SVSU, Michigan, 1999) davetli profesör olarak karşılaştırmalı edebiyat ve sinema dersleri verdi. Hep kal dediler, o hep yuvasına döndü. Ankara Üniversitesi, Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölüm Başkanı olarak 2004 yılında emekliye ayrılan Eradam, daha sonra çeşitli vakıf üniversitelerinde de dolaşıp Hanya ile Konya neredeymiş öğrendi ve Mütercim-Tercümanlık ve İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümlerini kurdu ve başı dik yürüme kurslarından şeref madalyası ile mezun olduktan sonra Covid salgını sırasında canında TAK diye bir ses duyup 2021 yılında bütün kurumlardan çıktı ve kendisine “Tam Bağımsız Araştırmacı Yazar” unvanını layık gördü.
Unutmadan eklesin, Eradam, Türkiye Amerikan Etüdleri Derneği’nin yedi kurucusu arasında da yer aldı (1988). Çok şanslıydı, çok! Çok kişi ona vesile olup yolunu açtığına inandığı için vesile olmaktan da keyif aldı.
Yurt içinde ve dışında çeşitli panel, seminer ve konferanslara katılıp dil, edebiyat, çeviri ve popular kültür alanlarında bildiriler sundu. Şiirleri, öyküleri, çevirileri ve fotoğrafları yurt içi ve dışında yayımlandı ve Hintli sanatçı Shilpa Gupta’nın “Hapis Yatan Şairler” Enstalasyonu ile birlikte dünyanın 4 farklı bienalinde yer aldı.
Öykü, çeviri ve fotoğraf dallarında ödüller kazandı. 23 kitabından 9’u çeviridir. 2011’de “Yastık Adam” (Martin McDonagh) çevirisi ile Ankara Sanat Kurumu “Yılın En İyi Çevirisi” ve 2021 yılında da Çeviri Derneği Onur Ödülü’nü kazandı.
1983 ve 1984 yıllarında Türkiye Eurovision Şarkı Yarışması finallerinde de “Yaşayamam” ve Aysel Gürel’in çok beğendiği “Kaç Para” adlı şarkıları ile yarıştı. İlkinde Sezen Aksu kazansın istedi, “İşte Opera” gitti. İkincisinde yine Sezen kazansın istedi “Halay” gitti. Sonra ne Sezen Aksu’yu ne de Eradam’ı bir daha TRT koridorlarında gören oldu. 2014 yılında bestelerinden 13’ünü “Edepsiz Gül” adında topladığı bir de müzik albümü yaptığında (KALAN) tam 60 yaşındaydı. Kaydedilmemiş en az 70 bestesi daha olduğunu iddia ediyor, mitoman n’olcak!
1999 yılında “Humanscapes from Turkey” adı altında açtığı kişisel fotoğraf sergisi ile başlayan Darüşşafaka için gerçekleştirdiği sergilerin 6ıncısını ve 7incisini de “Benim İşçilerim” ve/ya da “Gullible Travels Cities” (Saftirik Seyyah Kent Gezer) başlıkları altında yine aynı amaç için açmayı ve haikularla birleştirdiği fotoğraf kitaplarının devamını getirmeyi ve emeğini sömürenleri mahkemelerde süründürmeyi hayal ediyor.
Şiir yazıp çevirmeyi gündelik hayat işleri arasında sayan Eradam, Cihangir’de iki kedisi Sharab ve Raki ile yaşıyor ve yerli, yabancı yayıncıların istediği kitap projeleri ve kendi üretimi “Ekolojik Soysürdürüm” (Ecological-Ecesis) kuramı ve Yaratıcılık ile edebiyat ve sinemada asiler üzerine araştırma yapıyor. Beş yaşındayken tozlu bağ yolunda eşeğe binmek isteyip de annesinden “Eşeğin de canı var, yürü!” diye azar işittiği günden beri yeryüzündeki bütün canlı türleri ile uyum ve eşitlikli ve adil bir yaşam ütopyasını gerçekleştirebileceğimize inanıyor ve CAS’ta “Tiyatro ve Hayat Bilgisi” dersi veriyor. Tiyatro kuramını ve oyun eleştirilerini topladığı kitaplarından biri “Thespis’in Delileri” adını taşıyor. Özgürlük ve vefa iki önemli zaafıdır, bir de bıyığı, etti üç. Bu çocuğa parmak sallanmaz, aman dikkat. “Hiç evlenmedin mi abi?” diye soran taksi şoförlerine
“Hiii, ben de neyi unuttum diye düşünüp duruyordum” diye yanıt veriyor ve öğrenmeye devam ediyor, sözü hikayeleştirmeyi çok seviyor, şiir ve müziğin dünyayı kurtaracağına inanıyor ve hayatı aşkla ömürleştireceğimizi ve her şeyin bir gün masal olacağını, biliyor. Frekansı çok yüksekmiş ve bütün çakraları açıkmış, hiç kalkansız dolaşıyormuş diyorlar. Arka bahçedeki çam ağacı bir dalı ile penceresine tıklayıp duruyormuş.
https://www.youtube.com/@Yeradam
https://t24.com.tr/yazarlar/yusuf-eradam
https://www.odyssey.pm/contributors/yusuf-eradam/
(Mediterranean Poetry)